Omgaan Met Ingewikkelde Emoties: deel 1
Bij het ADR Instituut worden regelmatig masterclasses georganiseerd die aandacht geven aan emoties in een conflict.
Hoe kunnen deze emoties, ook als ze als moeilijk worden ervaren, op effectieve wijze worden ingezet om een oplossing van het conflict voor partijen dichterbij te brengen. Theo van Dijk (mediator, klinisch psycholoog, trainer) behandelt, soms ingewikkelde, emoties die juridische beroepsbeoefenaren in de praktijk tegenkomen en die efficiënt en prettig werken kunnen bemoeilijken.
De opzet van de komende masterclass Omgaan met ingewikkelde Emoties op 8 november aanstaande zal zijn om zo veel mogelijk aan te sluiten bij de schat aan vaardigheden die de deelnemers al meebrengen, en deze vanuit de onderstaande inspiratiebronnen verder aan te scherpen en uit te breiden, waardoor de deelnemer meer in staat zal zijn om zelfverzekerd en effectief met de heftige emoties van de cliënt om te gaan. Het is daarbij tevens belangrijk dat de te leren vaardigheden en interventies passen bij de persoon van de mediator. Alleen dan kunnen zij effectief zijn.
Trainer Theo van Dijk aan het woord:
“Vanuit veel invalshoeken worden emoties en de waarde daarvan besproken. Vooral in de hulpverlening. Zowel de reguliere als de meer alternatieve. Ik wil gebruikmaken van een aantal van deze hulpbronnen uit de meer reguliere hulpverlening om te zoeken naar vaardigheden en interventies die in meer of mindere mate evidence based zijn en in ieder geval gedurende een groot aantal jaren in gebruik. Het kiezen van inspiratiebronnen blijft een arbitraire kwestie. De motivering van die keuze voor mij is dat de gebruikte bronnen/benaderingen en bijbehorende vaardigheden ook door mijzelf in mijn ontwikkelingsgeschiedenis als psycholoog, mediator en coach werden gebruikt.”
In een aantal blogs zal een schets worden gegeven van de essentie van deze benaderingen en wat de leerpunten zijn in het kader van conflicthantering. Veel van de genoemde principes hebben bij mediation hun weg al min of meer gevonden. Bij het werken met ‘moeilijke emoties’ bieden zij aanknopingspunten. In de blogs zal worden ingegaan op:
- Cognitievegedrags Therapie
- Systeemtherapie
- Oplossingsgerichte Therapie
- Emotionally Focussed Therapie
- Client Centered Therapie
- Transactionele Analyse
In deze blog:
- Cognitievegedrags Therapie
- Systeemtherapie
Cognitieve Gedragstherapie
Deze benadering heeft onder andere als uitgangspunt dat gedrag dat wordt beloond in stand wordt gehouden en gedrag dat genegeerd wordt zal uitdoven. Daarnaast stelt de Cognitieve Gedragstherapie dat ongewenste gevoelens en gedragingen vaak worden voortgebracht door de interpretaties van of de gedachten bij bepaalde gebeurtenissen en niet door de gebeurtenissen zelf. Niet de situaties zelf maken mensen van streek, maar hun gedachten erover. Basisgedachte is dat je zelf invloed kunt uitoefenen op de overtuigingen die je hebt. Als je dat doet, zullen je gevoelens ook veranderen.
Voor de mediator betekent het dat hij/zij zich bewust zal moeten zijn van het effect van zijn/haar eigen gedrag bij het in standhouden, of juist niet, van gedragingen van partijen die minder effectief lijken. Daarnaast is het belangrijk dat de mediator alert is op gedachten en interpretaties van gebeurtenissen tussen partijen.
Begrijpen hoe iemand tot een bepaalde gedachtegang komt – ook als je het zelf als mediator niet eens bent met die manier van redeneren – helpt bij het bespreken ervan. Ook vallen vaak ‘denkfouten’ bij partijen te herkennen (bijvoorbeeld “alles of niets’ of ‘zwart-witdenken’) (Korrelboom, 2014; Diekstra, 2006; van Dijk, 1984). Door deze empathisch te bevragen helpen wij mediators cliënten vaak hun perspectief te verbreden waardoor het vinden van oplossingen dichterbij kan komen.
Systeemtherapie
Deze benadering besteedt veel aandacht aan de context waarbinnen conflicten plaats vinden en welke mensen daarin een rol spelen. Hoe mensen met elkaar omgaan en communiceren is een belangrijke focus. De interactie tussen een individu en zijn omgeving helpen zicht te geven in hoe problemen ontstaan of blijven bestaan.
Een belangrijke gedachte is dat systemen zichzelf in evenwicht houden door een circulair systeem van feedback. Dat maakt ook waarom problemen soms hardnekkig kunnen zijn. Het aanpakken ervan bedreigt het evenwicht en het gaan naar een nieuw evenwicht kan aanvankelijk als beangstigend worden ervaren (Lange, 2006; Savenije e.a. 2014; Watzlawick e.a. 2014; Watzlawick e.a. 2001).
Van Watzlawick weten we dat het onmogelijk is om niet te communiceren en dat alle gedrag communicatie is. Naar aanleiding van Bateson stelt hij ook dat iedere boodschap een ‘inhoud’-aspect en een ‘bevel’-aspect heeft. Het ‘inhoud’-aspect kan handelen over alles wat communiceerbaar is, ongeacht of het waar of onwaar, juist, onjuist of onbepaald is.
Het ‘bevel’-aspect verwijst naar de wijze waarop een bericht moet worden opgevat en derhalve in laatste instantie naar de betrekking tussen de communicerende personen. Watzlawick (2012) voegt daaraan toe: “Om elk misverstand te vermijden willen wij duidelijk stellen dat betrekkingen slechts zelden weloverwogen of bij vol bewustzijn worden omschreven”. Het eerste aspect brengt de ‘data’ van de communicatie over. Het tweede laat zien hoe deze communicatie moet worden opgevat.
Watzlawick benadrukt ook dat interpunctie gedragspatronen organiseert. Onenigheid over de wijze van interpunctie (onenigheid over het begin en de voortgang) van een reeks gebeurtenissen ligt aan de wortel van veel strijd in de menselijke betrekkingen: Wie begon en wat kwam daarna.
Voor mediators zijn dit drie belangrijke uitgangspunten. Bij conflicten worden zowel door de ‘inhoud’-aspecten als door de ‘bevel’-aspecten vaak emoties opgeroepen. Het ‘inhoud’-aspect kan meestal rechtstreeks worden benaderd. Het ‘bevel’-aspect is minder zichtbaar. Terwijl mensen vaak juist op het minder zichtbare ‘bevel’-aspect emotioneel reageren. De strijd om de interpunctie kan tussen partijen oneindig lang duren. Deze strijd gaat uit van de veronderstelling dat een reeks gebeurtenissen tussen mensen een begin heeft.
Meer weten over ingewikkelde emoties?
Wilt u ook meer inzicht krijgen in ingewikkelde emoties en daarbij vaardigheden ontwikkelen om deze emoties effectief in goede banen te leiden? Volg dan op 8 november aanstaande bij het ADR Instituut de Masterclass Omgaan met ingewikkelde Emoties van Theo van Dijk. Het ADR Instituut is specialist in het opleiden van juristen en mediators. Wij hopen van harte u te mogen verwelkomen bij deze masterclass. Heeft u vragen of wilt u meer weten, neemt u dan gerust contact met ons op.
De volgende blog zal verder ingaan op:
- Oplossingsgerichte Therapie
- Emotionally Focussed Therapie
- Client Centered Therapie
- Transactionele Analyse