De escalatieladder van Glasl: Hoe conflicten escaleren en hoe je ze de-escaleert
Conflicten zijn overal: thuis, met de buren, op de werkvloer, in onderhandelingen. Kortom, overal in het dagelijks leven. Waar sommige meningsverschillen constructief worden opgelost, kunnen andere snel escaleren in een conflict.
In mediation en onderhandelingen is het belangrijk om te herkennen op welk niveau een conflict zich bevindt en hoe je het terug kunt brengen naar een beheersbare situatie. De escalatieladder van Friedrich Glasl is een nuttig model om te begrijpen hoe conflicten escaleren en wat nodig is om ze te de-escaleren.
Drie escalatiefasen
De escalatieladder van Glasl beschrijft hoe conflicten zich ontwikkelen en uiteindelijk destructief kunnen worden. Deze ontwikkeling kan worden opgedeeld in drie hoofdfasen: win-win, win-lose en lose-lose.
- Win-Win: De fase van samenwerking en rationele argumenten
In deze fase van een conflict is er ruimte voor dialoog. Partijen verschillen van mening, maar staan open voor overleg en onderhandelingen. Er wordt gezocht naar een oplossing die voor beide partijen gunstig is.
Kenmerken: Onderhandeling en discussie zijn nog mogelijk. Gezamenlijke belangen worden nog erkend.
Risico: Als er geen overeenstemming wordt bereikt, is een mogelijk gevolg dat partijen zich ingraven in hun posities en verder escaleren.
- Win-Lose: De fase van strijd en machtsverhoudingen
Naarmate een conflict vordert, verschuift de focus van het vinden van een gezamenlijke oplossing naar winnen of verliezen. Emoties spelen een grotere rol en rationele argumenten maken plaats voor tactieken om de ander te overtroeven.
Kenmerken: Er ontstaat wantrouwen, partijen proberen elkaar onder druk te zetten en strategische zetten worden belangrijker dan inhoudelijke argumenten.
Risico: Het conflict wordt persoonlijker, samenwerking wordt moeilijker en het risico op reputatieschade of langdurige strijd neemt toe.
- Lose-Lose: De fase van destructie en escalatie
In deze fase van een conflict is er of ervaart men geen kans meer om zelf nog te winnen, maar om de ander te schaden—zelfs als dit ten koste gaat van het eigen belang. Dit is de fase waarin het conflict alleen nog maar schade aanricht.
Kenmerken: Vernietigingsdrang overheerst, de communicatie is volledig verstoord en het conflict gaat ten koste van alle betrokkenen.
Risico: Relaties worden onherstelbaar beschadigd, andere drastische maatregelen volgen vaak en juridische procedures worden tot de laatste instantie doorgezet, uitsluitend en alleen om de ander schade te berokkenen.
De rol van mediation
Hoe lager een conflict zich bevindt op de escalatieladder, hoe moeilijker het wordt om het terug te brengen naar een oplossing waarin beide partijen zich kunnen vinden. Maar hoe eerder een conflict en de escalatie ervan wordt herkend en in mediation aangepakt, hoe groter de kans op een succesvolle bemiddeling. Wanneer partijen zich in de eerste fase van een conflict bevinden, kunnen vaardigheden (luisteren, doorvragen, schillen) zoals toegepast binnen de Harvard-methode helpen om gezamenlijke belangen te ontdekken en een win-winoplossing te creëren. Door effectieve communicatie, het erkennen van emoties en het verbeteren van onderlinge samenwerking, kunnen conflicten beheersbaar blijven en escalatie worden voorkomen. Naarmate een conflict verder escaleert, wordt het steeds moeilijker om tot een constructieve oplossing te komen. In deze situaties is het essentieel om de-escalatie te bevorderen en partijen weer naar een gezamenlijk gedragen oplossing te begeleiden. Het doel is om schade te beperken en een werkbare uitkomst te realiseren, voordat het conflict onomkeerbaar wordt.
Voorkomen is beter dan genezen
Door te herkennen waar een conflict zich bevindt op de escalatieladder, kan de mediator tijdig ingrijpen. Dit voorkomt dat relaties onherstelbaar beschadigen en helpt om duurzame oplossingen te vinden.
Meer leren over effectieve conflictbemiddeling en onderhandelingstechnieken?
Bekijk dan onze trainingen in mediation en onderhandelen.
